Alpy Delfinatu

Alpy Delfinatu – Les Ecrins, L’Oisans

subiektywna ocena miejsca: ******

opracowanie: Krzysztof Sadlej
zdjęcia: Krzysztof Sadlej

Rejon

Francja, Alpy Zachodnie, Alpy Delfinatu, Les Oisans, Les Ecrins, Parc National des Ecrins.

Rodzaj wspinania

Masyw górski Ecrins niewątpliwie ustępuje pod względem wspinaczkowym leżącym 200 km. na północny-wschód okolicom Chamonix, Argentiere i Courmayeur. Po pierwsze ze względu na wysokość szczytów, które tutaj tylko w nielicznych przypadkach, i to niewiele przekraczają magiczną granicę 4000 m. npm. Najwyższy szczyt – „Barre des Ecrins” wznosi się na wysokość 4102 m. npm. Ponadto ukształtowanie terenu i charakter lodowców sprawia, że ściany wspinaczkowe są tu stosunkowo niewysokie jak na warunki alpejskie. Jedynie skalne mury dzikiej północnej ściany L’Ailefrodie i południowej La Meije przekraczają względną wysokość 1000 m., stanowiąc chlubę tego rejonu. Wokół La Berard i Ailefroide, na skałach otaczających niższe, ciepłe piętra dolin, znajdują się drogi o charakterze sportowym, prowadzące przeważnie płytami i rysami w doskonałym, litym, wygrzanym przez słońce granicie. Wszystkie są wyposażone w komplet spitów i najczęściej oddzielne rozsądnie wytyczone linie zjazdów. Przeważają tu drogi raczej dość długie. Większość pokonuje przewyższenia rzędu 400-500 m. Trzeba więc być przygotowanym na kilkanaście solidnych wyciągów wspinaczki. Wyceny dróg wahają się od 5 do 6c (D – ED).

W górnych partiach dolin, drogi prowadzące na szczyty mają charakter w pełni alpejski. Podejścia pod ściany, prowadzące najczęściej lodowcem, wymagają użycia odpowiedniego sprzętu. Drogi prowadzące południowymi ścianami są przeważnie całkowicie skalne, ale zejścia prowadzą najczęściej przez nietrudny mikstowy teren, więc dobre buty a także raki i dziaba mogą się przydać. Wspinanie na ścianach północnych jest bardzo uzależnione od warunków. W ciepłe i suche lata, w sierpniu, większość dróg może być całkowicie skalna. Nie można jednak wykluczyć odcinków mikstowych, więc sprzęt zimowy jest konieczny. Prócz kilku nietrudnych dróg o wycenie alpejskiej D, większość przejść ścianowych ma wycenę TD lub ED. Na bardziej popularne drogi wystarcza zabrać podstawowy zestaw sprzętu do asekuracji. Jednak na wielu wspaniałych a mniej uczęszczanych drogach, haki a nawet śruby lodowe mogą okazać się niezbędne.

Jedyna w swoim charakterze jest skalna iglica Aiguille Dibona wyrastająca po środku górnej części bocznej, zawieszonej doliny Soreiller. Szczególnie interesująca jest południowa ściana tego szczytu o idealnym, litym, żółtym i wygrzanym granicie. Drogi wspinaczkowe nią prowadzące pokonują 300 m. pionu w około 12 wyciągach. Trudności najczęściej dość równomiernie rozłożone i „trzymające” na całych długościach wyciągów wahają się od 5 do 7a, w zależności od drogi. Dotarcie na szczyt zajmuje około 6 godzin. Bliskość schroniska położonego tuż pod południową ścianą sprawia, że łatwiejsze warianty są często trochę zatłoczone. Mimo to wspinaczka na wierzchołek Aiguille Dibona jest obowiązkowa dla każdego przyjeżdżającego w te rejony.

Położenie i dojazd

Pomiędzy miastami Grenoble, Gap i Briancon, rozciąga się, stanowiąc jeden z największych rejonów górskich we Francji, granitowy masyw Ecrins. Północną jego część stanowią przede wszystkim kurorty narciarskie wybudowane na trawiastych zboczach głębokich dolin. Zdecydowanie dziksza, wyższa i ciekawsza jest część centralna. Tworzą ją trzy potężne i bogato rozgałęzione granie rozchodzące się od zwornikowego szczytu Les Bans. Krajobraz jest tutaj typowo wysokogórski. Lodowce zajmują wyższe partie dolin, a na szczytach skrzą się w słońcu niebiesko-białe, śnieżne kopuły. Obszar ten objęty jest parkiem narodowym „Les Ecrins”.

Głównymi miejscowościami o charakterze bazowym są La Berard i Ailefroide. Dojazd do La Berard: z Grenoble drogą N91 w kierunku na Le Bourg d’Oisans i przełęcz Col du Lautaret. 4 km za wspomnianą miejscowością należy skręcić w prawo w dolinę Veneon kierując się na La Berard (droga nr 530).
Dojazd do Ailefroide: z Grenoble droga N91 na przełęcz Col du Lautaret i dalej do Briancon. Dalej drogą N94 na południe do L’Argentiere, gdzie trzeba skręcić w prawo na Ailefroide (droga nr 994E).

Historia

Doliny masywu Ecrins były od dawnych czasów używane w celach pasterskich. Pierwsze wejścia na łatwiejsze szczyty miały miejsce w drugiej połowie XIX wieku. Pod koniec XIX wieku zaczęto rozważać możliwości przejść ścianowych. Główną uwagę przyciągała południowa 900 metrowa ściana pięknego, wielowierzchołkowego szczytu La Meije. Droga normalna prowadząca na najwyższy wierzchołek – Grand Pic de la Meije (3983 m. npm.), omijająca główne spiętrzenie, powstała w roku 1877. Ale już w roku 1895 atakowano środek ściany. 6 sierpnia znany zespół braci Emila i Otto Zsigmondy wtrawersował pod górne, kluczowe spiętrzenie ściany. Po przejściu nadzwyczaj trudnego, 30 metrowego komina, prowadzący w zespole Emil rozpoczął eksponowany trawers po gładkiej płycie. W pewnym momencie runął w dół. Lina nie wytrzymała szarpnięcia i ciało alpinisty spadło ponad 600 metrów na lodowiec podmywający podnóże ściany.
Podobnie zakończyły się próby z roku 1911. Dopiero rok później w 27 lipca 1912 r. powstała linia konsekwentnie rozwiązująca całość 900 metrowego urwiska. Angelo Dibona w towarzystwie braci Mayerów i L. Rizzi osiągnął grań szczytową w 15 godzin, ustanawiając jeden z rekordów przedwojennego alpinizmu. Pierwsze powtórzenie tej drogi miało miejsce dopiero w roku 1926.

Największe osiągnięcia alpinistyczne w rejonie Ecrins datuje się na lata ’30 XX wieku.
W roku 1934 P. Allain, R. Leininger, J. Vernet prowadzą drogę środkiem południowej ściany (Voie Directe, TD) Grand Pic de la Meije (3983m.).
Rok 1936 – Ailefroide Occidental (3953m.), północną ścianą, filarem centralnym (Pilier Central, TD+), L. Devies, G. Gervasutti.
Rok 1938 – Aiguille Dibona (3130m.), południową ścianą, (Voie Madier, TD), A. Madier, M. Fourastier.
Rok 1938 – Le Rateau (3809m.), północną ścianą (Face Nord „Historique”, ED), A. Madier M. Fourastier.

Pod koniec lat osiemdziesiątych, za zgodą władz parku narodowego „Les Ecrins”, udostępniono do wspinania skały położone wokół wiosek La Berard i Ailefroide. W kolejnych latach powstawało wiele dróg w tych niżej położonych partiach dolin.

W latach międzywojennych rejon Ecrins był często odwiedzany przez Polaków. W roku 1931 roku w okolicach Grenoble powstała Sekcja Alpejska Koła Studentów Polaków. Jej członkowie dokonali wielu łatwiejszych i średnio trudnych przejść letnich i zimowych, nie atakując jednak celów o charakterze pionierskim i przełomowym. Również w roku 1931 w Alpy Delfinatu dotarła pierwsza wyprawa alpejska Sekcji Turystycznej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Czołowi polscy wspinacze stawiali pierwsze kroki w górach lodowcowych. J.K. Dorawski, W Birkenmajer i J. A. Szczepański zmierzyli się 31 lipca z południowa ścianą La Meije. Podążając linią drogi pierwszych zdobywców, osiągnęli grań szczytową dopiero wieczorem 1 sierpnia, biwakując w górnej części ściany. Mimo wielkiego sukcesu, jakim niewątpliwie były pierwsze doświadczenia na ścianie La Meije, ukazały one również ogromną dysproporcję między stylami wspinania alpejskim a „tatrzańskim”. Drogę, którą pierwsi zdobywcy pokonali w 15 godzin, Grazer i Jarra w 14 godzin, a Arnaud i Stofer w zaledwie 3 godziny 15 minut, Polacy przeszli w 2 dni.

Po roku 1931 polskie ekipy rzadko zaglądały w masyw Ecrins koncentrując się na położonej nieznacznie na północ, znanej grupie Mont Blanc. Dopiero latem 1958 pojawiła się w Alpach Delfinatu kolejna polska wyprawa. 10-osobowa grupa alpinistów pod kierownictwem Piotra Żółtowskiego dokonała szeregu przejść, nie wpisując się jednak w karty historii szczególnymi osiągnięciami.

W zimie 1974 roku miała miejsce nieudana próba pierwszego zimowego przejścia północnej ściany Ailefroide Occidentale filarem centralnym. Zespół prowadzony przez Jerzego Kukuczkę wycofał się ze ściany po trzech dniach zmagania się z nią i nieprzychylną aurą.
Droga doczekała się pierwszego zimowego przejścia w rok później. W lutym 1975 spędziwszy w ścianie pięć dni, P. Beghin, P Caubet, O. Challeat, P. Guillet wydostali się na grań szczytową.

Doświadczenia

Ściany i szczyty masywu Ecrins leżą trochę na uboczu, w cieniu najwyższego wierzchołka Europy. Tłumy wspinaczy z całego świata, pędzące szeroką autostradą do stolicy alpinizmu – Chamonix, rzadko tu zaglądają. I całe szczęście. Rejon ten dzięki temu zachował do dziś ciszę i spokój. W La Berard, dawnej osadzie pasterskiej, będącej punktem wyjścia na większość ciekawych wspinaczek, znajduje się niewielki parking, kemping i sklep, gdzie można nabyć wszystko – począwszy od serków pleśniowych i regionalnego wina, na rakach i przewodnikach skończywszy. Kilka skromnych pensjonatów, biuro przewodników, budynek PGHM – francuskiej służby ratownictwa górskiego i lądowisko dla helikoptera a dalej już tylko nieco pustynna sceneria polodowcowej doliny i wysokie szczyty w oddali. Nie ma tu kolejek linowych, a lokalny mały autobus dojeżdża zaledwie dwa razy dziennie krętą, wąską na jeden samochód drogą.

Drogi polecane:

Les Bans (3662 m.) północno-wschodni filar (z lodowca Glacier da la Pilatte) i granią z wierzchołka północnego na południowy, 450 m., D 4+. Ładna i nietrudna droga na rozgrzewkę.

Ailefroide Occidentale (3953 m.) północną ścianą z lodowca Coste Rouge, Filar centralny, 1100 m., TD+ 6. Wspaniała wspinaczka w dzikiej północnej ścianie. Droga porównywana trudnościami do znanego Filara Walkera na Grandes Jorasses. Znana też jako „La Walker de l’Oisans”. Niegdyś uchodziła za drogę prestiżową. Obecnie, co roku jest przechodzona przez wiele zespołów (mimo to nie spotka się na niej tłumów podobnych do tych oblegających Filar Walkera nad Chamonix). W górnych częściach wspinaczka mikstowa. Poza tym większość skalna.

Dome de Neige des Ecrins (4015 m.), północno-zachodnia ściana z lodowca Glacier de Bonne-Pierre, Pilier Central de Gauge, 1000 m., TD, 5+/A1. Piękna wspinaczka z dzikiej i mało uczęszczanej doliny na szczyt wybijający się ponad granicę 4000 m. W górnej części wspinanie mikstowe i lodowe. Konieczne haki i sprzęt do wspinaczki zimowej.

Aiguille Dibona (3130 m.) południową ścianą, „Visite Obligatoire”, 300 m. TD+ 6a. Nazwa drogi mówi sama za siebie. Przepiękne wspinanie w litym granicie. 12 wyciągów o wycenie 6a. Komplet spitów.

Grand Pic de la Meije (3983m.), południowa ściana, „Voie Directe”, 800 m., TD 5+. Jedna z ładniejszych klasycznych dróg w masywie La Meije. Niegdyś bardzo popularna.

Noclegi i inne patenty

W La Berard i Ailefroide – kemping. Można też nocować przy samochodzie na parkingu, co przez wielu jest praktykowane.

Schroniska w okolicach La Berard:

1. Refuge de la Pillate pod szczytem Les Bans.
2. Refuge du Promontoire pod południową ścianą La Meije.
3. Refuge du Soreiller pod południową ścianą Aig. Dibona.
4. i inne …

Biwak w namiocie jest na terenie Parku Narodowego „Les Ecrins” dozwolony o ile nocuje się, co najmniej godzinę marszu od granic parku. Widok rozłożonego namiotu obok schroniska nie budzi zdziwienia ani sprzeciwu. W niektórych przypadkach biwak jest zresztą jedyną możliwością, ponieważ schroniska są położone jedynie przy bardziej uczęszczanych szlakach.

Sklepy
W La Berard jest kilka niewielkich knajpek i jeden mały sklep, gdzie można kupić w zasadzie wszystko począwszy od bagietki, przez wino i skończywszy na przewodniku, rakach i czekanach. Najbliższy supermarket w Le Bourg d’Oisans.

Mapy, Przewodniki

Mapy:
TOP 25, 3436 ET, Meije.Pelvoux – Parc National des Ecrins.

Przewodniki:
Oisans Moderne, Oisans Sauvage: 250 escaladea des massif des Ecrins, du Brianconnais et des Cerces. Jean Michel Cambon.
Alpy Francuskie, Jan Babicz, wyd. Sklep Podróżnika, 2001 – na wprowadzenie.

Inne

W dzień wolny od wspinaczki warto wybrać się na najwyższy szczyt Rejonu Ecrins – Barre des Ecrins (4102 m. npm.). Najłatwiejsze wejście na ten wierzchołek wiedzie lodowcem Glacier Blanc od wschodu z miejscowości Ailefroide. Od strony La Berard są dwie możliwości. Można podejść boczną doliną Bonne Pierre pod przełęcz Col des Ecrins, przez którą wiedzie nie oznakowany, ale ubezpieczony stalową liną szlak doprowadzający do ścieżki na lodowcu Glacier Blanc. Trochę trudniejsza, ale w przeważającej mierze skalna droga wiedzie południowymi stokami z lodowca Glacier du Vallon da la Pilatte.

Galeria

Wspinaczka na Aiguille Dibona fot. Krzysztof Sadlej	Na szczycie Aiguille Dibona fot. Krzysztof Sadlej	Zjazdy z Aiguille Dibona fot. Krzysztof Sadlej
Na Aiguille Dibona fot. Krzysztof Sadlej	Aiguille Dibona fot. Krzysztof Sadlej	Ailefroide fot. Krzysztof Sadlej
Ailefroide fot. Krzysztof Sadlej	Ailefroide fot. Krzysztof Sadlej	Topo Filara Centralnego Ailefroide fot. Krzysztof Sadlej
Ailefroide fot. Krzysztof Sadlej	Topo Filara Centralnego Ailefroide fot. Krzysztof Sadlej	Ailefroide od południa fot. Krzysztof Sadlej
Podejscie pod Barre des Ecrins fot. Krzysztof Sadlej	Barre des Ecrins fot. Krzysztof Sadlej	Barre des Ecrins fot. Krzysztof Sadlej
Dome de Neige fot. Krzysztof Sadlej	Biwak pod Dome de Neige fot. Krzysztof Sadlej	Biwak pod Dome de Neige fot. Krzysztof Sadlej
La Meije fot. Krzysztof Sadlej	La Meije fot. Krzysztof Sadlej	Les Bans fot. Krzysztof Sadlej
Les Bans fot. Krzysztof Sadlej	Les Bans fot. Krzysztof Sadlej	Les Bans fot. Krzysztof Sadlej
Podejscie pod Les Bans fot. Krzysztof Sadlej	Podejscie pod Les Bans fot. Krzysztof Sadlej	Wspinanie nad La Berard fot. Krzysztof Sadlej
Wspinanie nad La Berard fot. Krzysztof Sadlej	Wspinanie nad La Berard fot. Krzysztof Sadlej